Psicólogo en Santiago de Compostela – Rodrigo Conde Miguélez | Terapia y Orientación Psicológica

(ou como a distancia non é o final do amor, senón o seu punto de fuga)

---

A superstición de estar sempre

Lucía tiña sobre corenta anos e unha vida, digamos, ben levada. Un traballo que a impulsaba, algo de confianza no futuro, e unha gata que durmía enriba dos libros, coma quen estuda por osmose.

Pero nas tardes, un rumor viña sentarse no peito. Non era dor, nin era medo. Era unha especie de murmurio afogado, como unha canción que xa non lembraba a letra.

Non fuxía. Non tiña nome para o que quería. Só desexaba, de maneira cada vez máis nítida, desasirse un pouco, saír do centro sen que se afundise o mundo.

Pensaba, coma no poema de Panero, deseo de ser piel roja, correr por unha chaira inmensa sen preguntas. Só ela e o vento.

¿Cando estar se converteu nunha superstición?

¿En que momento o amor se puxo uniforme e deixou de ser paseo?

Na casa, a súa presenza era un xesto de amor. Pero tamén, sen querer, unha forma de vixilancia.

Lucía non quería escapar de ninguén. Só quería ver que pasaba se desaparecía un anaco. Comprobar se o mundo seguía xirando sen o seu corpo como eixo.

Os mapas mal debuxados

Na cociña, unha mañá, Lucía mirou como falaban a súa parella e o fillo. As palabras chocaban, pero non se escoitaban.

Entón entendeu: a distancia non sempre está nos metros, senón no aire entre dúas voces que xa non se tocan.

Recordou os mapas vellos, os das orlas con monstros mariños: «Hic sunt Dracones» ,Aquí hai dragóns. Nos mapas do amor, tamén lles aprenderan iso: canto máis preto, mellor; canto máis lonxe, peor.

Pero ela intuía que había unha xeografía nova, onde afastarse era tamén unha forma de mirar mellor.

Alguén —quizais María Gainza, quizais unha voz súa— dicía por dentro:

“O pudor é a fronteira invisible do desexo.”

Lucía non marchou lonxe. Só borrou un pouco os bordes, para que os outros tivesen que volver aprendela con ollos novos.

---

O pudor do ser

Marchou uns días a unhas illas, a unha casa branca con cheiro a xabón antigo. Sen plans. Sen discursos. Non era para atoparse. Era para calar a conversa interior que xa non era súa.

Tres días sen escribir. Sen pensar moito. Sen choros. O silencio, primeiro, foi coma unha ola contra o corpo: seco, frío. Logo baixou. E entre o eco das horas sen dono, apareceu unha palabra esquecida: pudor.

Non sabía ben que facía esa palabra alí. Non era vergoña. Non era moral. Recordou algo que lera de Kundera sobre a identidade, que este atopa máis no que gardamos que no que mostramos.

Ese cuarto sen espellos era iso: un lugar onde non tiña que explicarse. Comprendeu que non se trataba de estar soa, senón de ter un lugar onde respirar sen ser vista de todo.

Poder chamar a iso pudor. Ou reserva. Ou pracer de esconderse. O nome non importaba. Importaba que tiña dereito a gardarse unha parte para si.

---

A lentitude e os seus inimigos

No xardín había un camiño de grava que non ía a ningures. Lucía paseábao igual. Non por chegar, senón por estar. A mente pedía meta. Os pés non.

Sentía, ao comezo, culpa por perder tempo. Pero había algo fermoso en camiñar así, sen reloxo, como fan os nenos antes de que lles aprendan os horarios.

“Cando todo vai demasiado rápido, ninguén sabe xa o que está a pasar”, dicía Kundera.

Na lentitude, os pensamentos deixaban de correr. Sentaban a carón. Como a gata. Sen pedir explicacións.

A illa entre nós-outros.

Un día soñou cunha illa. Dúas figuras na beira, camiñaban en paralelo. Sen tocarse. Sen palabras. Pero sentíanse.

Compañía sen fusión. Sincronía sen ruído.

Ao espertar, sentiu que ese era o tipo de estar que desexaba.

Estar con, pero sen desaparecer no outro.

Volver foi máis raro do que pensaba. Sabía que ninguén preguntaría moito. Tampouco tiña un relato. Non houbera epifanías. Só un desprazamento leve, como cando se corre unha cortina e cambia a luz.

Pero descubriu algo incómodo: o mundo só entende as ausencias se ve sufrimento ou proveito. Ausentarse para respirar é, para moitos, arrogancia. Se o fai unha muller, egoísmo.

Esta vez, non explicou nada. Colocou unha cadeira na terraza, colleu á gata e deixou que a noite respirara polos seus infindos poros como nunha noite estrelada.

A frase na servilleta

No Café Lisboa, co ruído do muíño de café e un home berrando ao móbil, Lucía escribiu nunha servilleta:

Querer sen tragar.

Estar sen fundirse.

Calar sen desaparecer.

Dobrouna. Gardouna no caderno. Non por nostalxia. Senón porque sabía que o seguinte desprazamento non sería físico. Sería apenas a decisión de non responder axiña.

E o clínico, onde queda?

Aquí. En cada paciente que se sinte culpable por pedir espazo. En cada vínculo onde a distancia se interpreta como abandono. En cada psicólogo que aprende —coma Lucía— que o amor non se mide por horas compartidas, senón por aquela capacidade de estar, incluso na distancia e no silencio, sen desaparecer.