Psicólogo en Santiago de Compostela – Rodrigo Conde Miguélez | Terapia y Orientación Psicológica

Non sei se foi un soño, unha regresión, ou se simplemente estaba canso de min. Só lembro que chovía en Camariñas, e que entre a néboa do mar aparecía unha figura sentada cunha almofada no colo e os dedos voando coma paxaros invisibles sobre as aguas espumosas do encaixe que tecía. Palillaba. Iso foi o que me dixeron no museo. Pero había algo nesa muller —non sei se era a súa mirada ou a súa maneira de calar— que facía do encaixe outra cousa. Un idioma sen tradución. Un mapa sen destino.

Chamábase Tareixa. Ou así decidiu chamarse ese día.

“O encaixe é unha memoria que se fai coas mans”, díxome, sen mirarme. “E co silencio tamén.”

Eu asentín, como se entendese, un pouco bocabertado coma un mariño recén aparecido tras un naufraxio. E quizais si entendía, pero non coa cachola. Entendía co corpo. Co corpo do terapeuta que escoita, que se senta fronte a alguén que fala e non sabe aínda o que di. Porque no fondo o que busca non é dicir, senón facer forma con aquilo que non pode nomear.

Winnicott, o pediatra que se fixo poeta sen deixar de ser clínico, falaría aquí dun espazo potencial. Un lugar intermedio onde non é necesario escoller entre realidade e fantasía, entre o dentro e o fóra. A almofada de palillar de Tareixa era ese espazo. Unha extensión do seu corpo, pero tamén da súa historia. Nela estaban os fillos que marcharan, os maridos que se afundiran no mar, os domingos sen misa, as dores de lombo e as noites sen durmir

“O encaixe axúdame a lembrar sen doer”, murmurou.

“Ou a doer sen romper”, engadín eu, sen saber por que.

E así foi como falamos —ou non falamos— do síntoma. Non do síntoma como signo médico, senón como solución desesperada, como expresión de algo que non se puido vivir doutro xeito. Freud dicía que o síntoma é un compromiso entre o desexo e a defensa. En Tareixa, ese compromiso era belo. Cada fío, unha renuncia. Cada cruzamento, un intento de ordenar a perda.

Hai autores que din que hai defensas que son como pontes: permiten vivir sen fenderse. Sublimar é unha desas. É transformar a dor en beleza sen negala. Tareixa tentaba non negar nada. Constuía formas inspiradas nos laberínticos soños e nas caprichosas formas da costa da Morte.

Mentres falaba, pensei se algunha vez tivera un psicólogo. E logo entendín que quizais algo con funcións semellantes. Tiña as amigas do museo, as outras palilleiras. Tiña as historias que contaban mentres traballaban. Tiña os dedos. E tiña eso de non dicir nunca todo, pero deixar todo entrever, de cruce de camiños.

“Cando me sento aquí, o tempo non pesa tanto. É coma se estivese entre dúas augas.”

Era unha frase súa, pero tamén podería ser de Bion, que dicía que o pensamento nace cando un organismo ten que tolerar a frustración de non ter aquilo que desexa. O encaixe era esa tolerancia: a frustración feita ritmo.

Non sei se foi verdade, ou se eu inventei a Tareixa como Borges inventaba bibliotecas infinitas e autores que non existían pero que explicaban o mundo mellor ca os reais. Quizais Tareixa é o dobre da miña propia voz interior, esa que palilla entre sesión e sesión, tecendo teorías que son tamén tentativas de comprender.

Quizais todos temos unha palilleira dentro, traballando co fío da perda, do amor ou da infancia. Tentando facer visible o invisible. Sen saber se alguén verá o resultado.

Cando marchei, deixei enriba da mesa un papel cun debuxo. Non sei quen o fixo. Era un patrón de encaixe, pero coas liñas do rostro de alguén. Quizais era o meu. Ou o seu. Ou o de alguén que aínda non naceu.