Psicólogo en Santiago de Compostela – Rodrigo Conde Miguélez | Terapia y Orientación Psicológica

Hai momentos na vida nos que sentimos que non decidimos tanto como pensabamos. Situacións nas que tomamos un camiño e, ao mirarmos atrás, a impresión é que o camiño xa estaba marcado antes de dar o primeiro paso. En moitas relacións, en moitas das nosas decisións vitais, aparece esa sensación de estar seguindo algo que nos supera. É o noso desexo o que nos guía ou estamos simplemente cumprindo un destino xa escrito?

Freud dicía que a nosa vida está determinada por forzas inconscientes que se expresan a través do desexo, pero tamén do medo, do síntoma e da repetición. Adam Phillips, con máis ironía, engade que o problema non é só que desexamos o que non temos, senón que moitas veces nin sequera sabemos o que realmente queremos. Se o desexo é o motor da vida, tamén é a nosa maior fonte de confusión.

🔹 Pero ata que punto o que desexamos é realmente noso?

O amor e as eleccións que parecen inevitables

Hai eleccións que sentimos como propias, pero que, se miramos de preto, parecen feitas por nós moito antes de que tivésemos a oportunidade de escoller. No amor, isto maniféstase de maneira evidente: por que sempre nos atraen certos tipos de persoas? Por que repetimos relacións que, a pesar de seren distintas, parecen ter a mesma estrutura emocional?

📌 Exemplo dunha dinámica recorrente:

• Alguén que sempre se envolve en relacións con persoas emocionalmente distantes. O desexo lévao unha e outra vez cara ao mesmo tipo de historia. Pero é unha elección ou é un destino emocional herdado?

• Outra persoa que só se sente viva en relacións que empezan con paixón e terminan en caos. Cada nova relación parece distinta, pero todas seguen un patrón que se repite.

Jessica Benjamin falaría aquí da tensión entre recoñecer o outro como un suxeito separado e a necesidade de controlalo para evitar o medo ao abandono. Christopher Bollas engadiría que moitas veces buscamos na parella un obxecto transformacional, algo que nos cambie ou nos complete, pero sen saber exactamente de que xeito.

🔹 E se o amor non fose unha elección racional, senón unha forma de darlle sentido a un relato que xa levamos dentro?

O desexo como fío invisible do destino

Desde os gregos, o destino sempre foi representado como un fío que se tece desde o nacemento ata a morte. O noso desexo funciona dun xeito similar: é un fío que nos conecta co noso pasado, cos nosos primeiros vínculos, coas nosas carencias e esperanzas.

📌 Aquí entramos na teoría de Lacan: para el, o desexo non nos pertence por completo. É algo que herdamos, que se forma a través da linguaxe, da cultura e do que os outros esperaban de nós. Queremos o que se nos presentou como desexable antes mesmo de que puidésemos cuestionar se realmente era o que necesitabamos.

🔹 Que implica isto?

• Que moitas veces nos sentimos atraídos por certas persoas non porque sexan as mellores para nós, senón porque encarnan unha historia que xa coñecemos.

• Que podemos sentir que estamos tomando decisións novas cando, en realidade, estamos repetindo patróns.

• Que ás veces só rompemos un ciclo cando nos atrevemos a desexar algo completamente diferente, algo que antes parecía imposible.

Romper o fado: É posible desexar de maneira diferente?

Hai quen acepta o destino como unha forza inevitable e quen o desafía. Pero talvez a pregunta non sexa se podemos escapar do noso destino, senón ata que punto podemos cambiar o noso desexo.

🔹 Como facelo?

• Cuestionando o que buscamos nas nosas relacións: É realmente algo que queremos ou algo que cremos que debemos querer?

• Observando os nosos patróns: O que nos atrae é o outro ou a historia que recreamos nel?

• Atrevéndonos a explorar desexos que antes pareciamos rexeitar sen motivo: O que evitamos pode ser o que realmente necesitamos?

Adam Phillips di que moitas veces a verdadeira liberdade non está en escoller entre as opcións dispoñibles, senón en inventar novas posibilidades de desexo que antes non podiamos ver. Quizais romper o destino non significa escapar del, senón aprender a ler o noso propio relato doutro xeito.

📚 Referencias recomendadas:

• Freud, S. (1914). Recordar, repetir y reelaborar.

• Lacan, J. (1958). La dirección de la cura y los principios de su poder.

• Benjamin, J. (1988). The Bonds of Love: Psychoanalysis, Feminism, and the Problem of Domination.

• Bollas, C. (1987). The Shadow of the Object: Psychoanalysis of the Unthought Known.

• Phillips, A. (1996). Monogamy.